Ulysses là một tàu robot
thăm dò không gian không còn hoạt động nữa có nhiệm vụ chính là quay quanh
Mặt trời và nghiên cứu nó ở mọi vĩ độ. Nó được phóng vào năm 1990, thực hiện ba lần "quét vĩ độ nhanh" của Mặt trời vào 1994/1995, 2000/2001, và 2007/2008. Thêm nữa, tàu thăm dò nghiên cứu một số sao chổi. Ulysses là một dự án chung của
NASA và
Cơ quan vũ trụ Châu Âu (ESA) với sự tham gia từ Hội đồng nghiên cứu quốc gia của Canada.
[1] Ngày cuối cùng thực hiện nhiệm vụ với Ulysses là ngày 30 tháng 6 năm 2009.
[2]Để nghiên cứu Mặt trời ở mọi vĩ độ, tàu thăm dò cần thay đổi
độ nghiêng quỹ đạo của nó và rời khỏi
Hoàng đạo – để thay đổi độ nghiêng quỹ đạo của một con tàu vũ trụ thì cần phải có một sự thay đổi lớn ở vận tốc nhật tâm. Tuy nhiên, lượng thay đổi vận tốc cần thiết để đạt được một quỹ đạo nghiêng cao khoảng 80° thì vượt quá khả năng của bất cứ
tên lửa đẩy nào. Do đó, để đạt được quỹ đạo mong muốn quanh Mặt trời, một kế hoạch
hỗ trợ hấp dẫn quanh
Sao Mộc được lựa chọn, nhưng việc gặp Sao Mộc có nghĩa là tàu Ulysses không thể được cấp năng lượng bằng pin mặt trời – tàu thăm dò thay vào đó được cấp năng lượng bởi một máy phát nhiệt điện đồng vị phóng xạ (RTG).Con
tàu vũ trụ ban đầu được đặt tên là
Odysseus do
chiều dài của nó và quỹ đạo gián tiếp nhằm nghiên cứu các cực mặt trời của nó. Nó được đặt tên lại là Ulysses,
bản dịch tiếng La-tinh của "
Odysseus" theo yêu cầu của ESA nhằm tôn vinh không chỉ
anh hùng thần thoại của Homer mà còn nhằm ám chỉ đến mô tả của Dante trong tác phẩm Inferno của
Dante.
[3] Ulysses ban đầu được định lịch phóng là vào tháng 5 năm 1986 trên
tàu con thoi Challenger trong nhiệm vụ STS-61-F. Do việc không còn tàu
Challenger nữa, việc phóng Ulysses bị hoãn lại cho tới 6 tháng 10 năm 1990 trên tàu
Discovery (nhiệm vụ STS-41).